Навагрудак як крыніца талентаў


Навагрудак як крыніца талентаў

У кнізе Алеся Карлюкевіча, якая нядаўна пабачыла свет, створаны падрабязны гісторыка-літаратурны партрэт Навагрудчыны — старонкі беларускага краю з найцікавейшым мінулым. На працягу стагоддзяў Навагрудак адыгрываў значную ролю ва ўсталяванні беларускай дзяржаўнасці, развіцці культуры і мастацтваў. Аўтар рупліва сабраў постаці і адрасы, так ці інакш звязаныя з навагрудскім літаратурным краязнаўствам, глыбока даследаваў сувязі з гэтай прасторай вядомых мастакоў слова — паэтаў, пісьменнікаў, літаратуразнаўцаў. 


Алесь Карлюкевіч. Навагрудчына. Літаратурнае гняздо Беларусі. Мінск, Выдавецкі дом «Звязда», 2023

Алесь Карлюкевіч. Навагрудчына. Літаратурнае гняздо Беларусі. Мінск, Выдавецкі дом «Звязда», 2023

На Навагрудскай зямлі нарадзіўся сусветна вядомы класік польскага прыгожага пісьменства, паэт, драматург, перакладчык, эсэіст Адам Міцкевіч. У Навагрудскай беларускай гімназіі настаўнічаў ў 1927-1930 гады і правёў у гэтым горадзе сваю персанальную мастацкую выставу Язэп Драздовіч — мастак, празаік, паэт. На Слонімшчыне (Наваградскае ваяводства) нарадзіўся заходнебеларускі паэт Анатоль Іверс, вучыўся пэўны час у Навагрудскай гімназіі. У 1931 годзе ў гэтую навучальную ўстанову паступіў Янка Брыль. 

У час Вялікай Айчыннай вайны кіраўніком навагрудскай сеткі партызанскай спецгрупы «Буравеснік» быў заходнебеларускі паэт-камуніст Валянцін Таўлай, які перабраўся ў Навагрудак па заданні партызан. 

Многія творцы не абміналі гэтую старонку падчас дзелавых нагод, вандровак ці гасцявання: тут бывалі пачынальнік сучаснай беларускай прозы Ядвігін Ш., народныя паэты Беларусі Янка Купала, Якуб Колас, Максім Танк. Навагрудак не раз згадваецца ў вершах и прозе Уладзіміра Караткевіча. Возеру Свіцязь прысвячалі паэтычныя радкі многія творцы, у прыватнасці —Мікола Мятліцкі, вядомы расійскі паэт Андрэй Вазнясенскі. Яшчэ адзін наш сучаснік — пісьменнік, публіцыст Уладзімір Ліпскі распавёў пра гэты край з багатай гісторыяй у серыі радзімазнаўчых нарысаў і апавяданняў (зборнік «Вясёлка над Нёманам»). І гэта толькі некаторыя з постацяў, судакрананне якіх з Навагрудскай зямлёй уважліва даследуе Алесь Карлюкевіч. 

Аўтар сабраў пад адной вокладкай звесткі, якія пераканаўча сведчаць: Навагрудчына — сапраўднае літаратурнае гняздо Беларусі, крыніца талентаў, месца прыцягнення мастакоў слова і асаблівая старонка ў жыцці многіх нашых выбітных суайчыннікаў. Для настаўнікаў, навучэнцаў школ і гімназій, студэнтаў і выкладчыкаў універсітэтаў, для усіх тых, хто цікавіцца беларускай літаратурай і культурай гэтае падарожжа па старажытным Навагрудскім краі будзе пазнавальным экскурсам у мінулае: як слушна піша аўтар, «літаратурнае краязнаўства — гэта своеасаблівае люстэрка, з дапамогай якога чытач можа больш уважліва, больш пільна разгледзець кнігу, зразумець пазіцыю аўтара, асэнсаваць суладдзе мастацкіх сімвалаў і вобразаў з жыццём і часам, з падзеямі, пра якія расказвае празаік, паэт, драматург, публіцыст».

Алена БРАВА

Источник: https://zviazda.by/be/news/20230220/1676875974-navagrudak-yak-krynica-talentau

 

Больше новостей читайте в нашем телеграм-канале Союз писателей Беларуси